Table of Contents

Country Reports

LM Report 2002

ÐÁÑÁÔÇÑÇÔÇÑÉÏ ÍÁÑÊÙÍ ÅÄÁÖÏÕÓ

Áðüóðáóìá áðü ôçí ¸êèåóç ôïõ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí ÅäÜöïõò 2002: Ðñïò Ýíáí êüóìï åëåýèåñï áðü íÜñêåò

ÅËËÁÄÁ

Óçìáíôéêüôåñåò åîåëßîåéò áðü ôï ÌÜéï ôïõ 2001: Óôéò 19 Ìáñôßïõ 2002 ôï åëëçíéêü êïéíïâïýëéï õðåñøÞöéóå ïìüöùíá ôçí åðéêýñùóç ôçò ÓõíèÞêçò ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí. Ç ðñÜîç ôçò åðéêýñùóçò èá ðáñáêáôáôåèåß ôáõôü÷ñïíá ìå ôçí ðñÜîç ðñïó÷þñçóçò ôçò Ôïõñêßáò. Ðéóôåýåôáé ðùò ç ÅëëÜäá äéáôçñåß áðïèÝìáôá 1.25 åêáôïììõñßïõ íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý. Ç ÅëëÜäá áíÝöåñå ðùò ç åêêáèÜñéóç üëùí ôùí íáñêïðåäßùí óôá åëëçíïâïõëãáñéêÜ óýíïñá ïëïêëçñþèçêå ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2001, óõìðåñéëáìâáíïìÝíçò êáé ôçò êáôáóôñïöÞò 25,000 íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé ï÷çìÜôùí. ËáèñïìåôáíÜóôåò ðïõ åéóÝñ÷ïíôáé óôçí ÅëëÜäá óõíå÷ßæïõí íá ðÝöôïõí èýìáôá íáñêþí.

ÐïëéôéêÞ êáôÜñãçóçò íáñêþí

Ç ÅëëÜäá õðÝãñáøå ôçí ÓõíèÞêç ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí óôéò 3 Äåêåìâñßïõ 1997. Óôéò 19 Ìáñôßïõ 2002, ôï åëëçíéêü êïéíïâïýëéï õðåñøÞöéóå ïìüöùíá ôçí åðéêýñùóç ôçò óõíèÞêçò, ç ïðïßá êáé äçìïóéåýôçêå ùò íüìïò 2999/2002 óôçí Åöçìåñßäá ôçò ÊõâåñíÞóåùò óôéò 8 Áðñéëßïõ (1). Ôï ôåëéêü âÞìá ôçò ðáñáêáôáèÞêçò ôçò ðñÜîçò ôçò åðéêýñùóçò óôïí Ãåíéêü ÃñáììáôÝá ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí èá ëÜâåé ÷þñá áðü êïéíïý ìå ôçí Ôïõñêßá, üðùò ðñïâëÝðåé ç óõìöùíßá ìåôáîý ôùí õðïõñãþí åîùôåñéêþí ôùí äýï ÷ùñþí ðïõ áíáêïéíþèçêå óôéò 6 Áðñéëßïõ ôïõ 2001. (2)

Ç ÅëëÜäá óõììåôåß÷å ùò ðáñáôçñçôÞò óôçí Ôñßôç Óýíïäï ôùí Êñáôþí Ìåëþí ôïí ÓåðôÝìâñéï óôç ÌáíÜãêïõá ôçò ÍéêáñÜãïõáò, åêðñïóùðïýìåíç áðü ôïí ðñåóâåõôÞ ôçò óôçí ÁñãåíôéíÞ. Ðáñáäüèçêå äÞëùóç åê ìÝñïõò ôçò ÅõñùðáéêÞò ¸íùóçò, ðïõ óõìðåñéëáìâÜíåé êáé ôçí ÅëëÜäá, ç ïðïßá ðáñïôñýíåé üëá ôá ìç-êñÜôç ìÝëç íá ðñïó÷ùñÞóïõí óôç ÓõíèÞêç ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí ôï óõíôïìüôåñï äõíáôüí, êáèþò êáé íá äéáôçñÞóïõí õøçëÜ åðßðåäá ÷ñçìáôïäüôçóçò ãéá äñÜóåéò óôï æÞôçìá ôùí íáñêþí. (3)

Óôéò 18-19 Ïêôùâñßïõ 2001, ôï Õðïõñãåßï Áìýíçò öéëïîÝíçóå óåìéíÜñéï ôçò Óõíåñãáóßáò ãéá ôçí ÅéñÞíç ôïõ ÍÁÔÏ ãýñù áðü ôçí ðåñéöåñåéáêÞ äñÜóç óôï æÞôçìá ôùí íáñêþí, óôï ïðïßï óõììåôåß÷áí åêðñüóùðïé 21 êñáôþí êáé Ìç Êõâåñíçôéêþí Ïñãáíþóåùí, óõìðåñéëáìâáíïìÝíçò êáé ôçò Õðçñåóßáò ÄñÜóçò Íáñêþí ôùí ÇíùìÝíùí ¸èíùí (UNMAS) êáé ôïõ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí ÅäÜöïõò. Ç ÅëëÜäá Ýêáíå ðáñïõóßáóç ôùí ôñå÷üíôùí åíåñãåéþí ôçò ãéá ôçí åêêáèÜñéóç íáñêþí.

Ôï ÍïÝìâñéï ôïõ 2001 ç ÅëëÜäá óõíåéóçãÞèçêå êáé õðåñøÞöéóå ôçí Áðüöáóç ôçò ÃåíéêÞò ÓõíÝëåõóçò ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí 56/24Ì ç ïðïßá æçôåß ôçí ðáãêïóìéïðïßçóç ôçò ÓõíèÞêçò ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí.

Ç ÅëëÜäá óõììåôåß÷å óôéò äéáóõíåäñéáêÝò óõíáíôÞóåéò ôçò Ìüíéìçò ÅðéôñïðÞò ôçò ÓõíèÞêçò ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí ôïí ÉáíïõÜñéï êáé ÌÜéï ôïõ 2002. (4) Ôï ÌÜéï ôïõ 2002 ï ¸ëëçíáò áíôéðñüóùðïò áíáêïßíùóå ðùò ôï Êïéíïâïýëéï õðåñøÞöéóå ïìüöùíá ôçí åðéêýñùóç ôçò ÓõíèÞêçò ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí êáé ðùò Þôáí Ýôïéìï êáé íá ðñÜîåé áíÜëïãá, ìüëéò óõìöùíçèïýí ñõèìßóåéò ìå ôçí Ôïõñêßá, ãéá íá ðáñáêáôáèÝóïõí ïé äýï ÷þñåò áðü êïéíïý ôéò ðñÜîåéò åðéêýñùóçò/ðñïó÷þñçóçò. Äýï áîéùìáôéêïß ôùí åíüðëùí äõíÜìåùí Ýêáíáí ðáñïõóßáóåéò ó÷åôéêÜ ìå ôá áðïèÝìáôá íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý ôçò ÅëëÜäáò êáé ôÞò ðñïüäïõ ðïõ Ý÷åé óçìåéùèåß óôçí åêêáèÜñéóç íáñêþí (âëÝðå åðüìåíåò ðáñáãñÜöïõò).

Ç ÅëëÜäá áðïôåëåß óõìâáëëüìåíï ìÝñïò ôçò Óýìâáóçò ãéá ôá ÓõìâáôéêÜ ¼ðëá (CCW) êáé ôïõ ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ ãéá ôéò íÜñêåò. ¼ðùò áðáéôåß ôï Üñèñï 13 ôïõ Ðñùôïêüëëïõ, åôÞóéá Ýêèåóç õðåâëÞèç óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001 óôçí Ôñßôç ÅôÞóéá ÄéÜóêåøç ôùí êñáôþí ìåëþí ôïõ ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ. (5) ¹ôáí ðáíïìïéüôõðç ìå ôçí Ýêèåóç ðïõ õðïâëÞèçêå ôïí ÌÜñôéï ôïõ 2001, êáé ç ïðïßá êáëýðôåé ôçí ðåñßïäï áðü 16 Ïêôùâñßïõ 1999 Ýùò 28 Öåâñïõáñßïõ 2001. Ç ÅëëÜäá óõììåôåß÷å óôçí Ôñßôç ÅôÞóéá ÄéÜóêåøç êáèþò êáé óôç Äåýôåñç ÄéÜóêåøç Áðïëïãéóìïý ôçò CCW ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2001 óôç Ãåíåýç.

Ç åôÞóéá Ýêèåóç ðñïò ôïí Ïñãáíéóìü ãéá ôçí ÁóöÜëåéá êáé ôç Óõíåñãáóßá óôçí Åõñþðç (OAÓÁ) ó÷åôéêÜ ìå æçôÞìáôá íáñêþí ãéá ôï Ýôïò 2001 õðåâëÞèç óôéò 14 Äåêåìâñßïõ 2001 (6).

Äçìéïõñãßá áðïèåìÜôùí, ðáñáãùãÞ êáé ìåôáâßâáóç

Ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 2001, ¸ëëçíåò áîéùìáôïý÷ïé ÷áñáêôÞñéóáí ðñïçãïýìåíç åêôßìçóç ôùí áðïèåìÜôùí ôçò ÷þñáò óå íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý óôï 1,5 åêáôïììýñéï ùò «õðåñâïëéêÜ õøçëÞ». Ôïí ÌÜñôéï ôïõ 2002, áîéùìáôïý÷ïé ôïõ Õðïõñãåßïõ Åîùôåñéêþí áñíÞèçêáí íá ðñïâÜëëïõí ïðïéïíäÞðïôå áñéèìü (7), áëëÜ ç Ýêèåóç ìßáò êåêëåéóìÝíùí ôùí èõñþí óõíåäñßáóçò ôçò âïõëÞò óôéò 19 Ìáñôßïõ áðïêÜëõøå ðùò ç ÅëëÜäá äéáèÝôåé áðïèÝìáôá 1,25 åêáôïììõñßùí íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý. (8)

Ôï ÌÜéï ôïõ 2002, êáôÜ ôéò óõíáíôÞóåéò ôçò Ìüíéìçò ÅðéôñïðÞò, ï ÔáãìáôÜñ÷çò ÉùÜííçò ×ñéóôïãéÜííçò ðáñïõóßáóå íÝåò ðëçñïöïñßåò ãýñù áðü ôá åëëçíéêÜ áðïèÝìáôá óå íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý, ÷ùñßò íá áðïêáëýøåé ôï óõíïëéêü ìÝãåèüò ôïõò, ðáñ’üëï ðïõ áíáöÝñèçêå óå “ìåãÜëåò ðïóüôçôåò.” ÄÞëùóå üôé ç ÅëëÜäá êáôÝ÷åé ôÝóóåñéò ôýðïõò íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý: Ì2 êáé Ì16, ôüóï óå áðüèåìá üóï êáé áíåðôõãìÝíïõò óå íáñêüðåäéá, êáé Ì14 êáé DM31, ïé ïðïßïé åßíáé óå áðüèåìá áëëÜ ü÷é óå áíÜðôõîç. Óçìåßùóå äýï åðéëïãÝò ãéá ôçí åîïõäåôÝñùóç ôùí íáñêþí áõôþí, óýìöùíá ìå ôéò áðáéôÞóåéò áóöÜëåéáò êáé ðåñéâÜëëïíôïò ôïõ ÍÁÔÏ êáé ôçò ÅÅ: ìÝóù äéåèíïýò äéáãùíéóìïý Þ ìÝóù ôçò Õðçñåóßáò ÓõíôÞñçóçò êáé Åöïäéáóìïý ôïõ ÍÁÔÏ (NAMSA). Óçìåßùóå üôé ðñïò ôï ðáñüí äåí õðÜñ÷ïõí êáôÜëëçëåò åãêáôáóôÜóåéò êáôáóôñïöÞò óôçí ÅëëÜäá. Ôï êüóôïò ôçò êáôáóôñïöÞò íáñêþí, ôüóï óå áðïèÝìáôá üóï êáé óå áíÜðôõîç óå íáñêïðÝäéá, õðïëïãéæüôáí óå 6 åêáôïììýñéá åõñþ ($ 5,39 åêáôïììýñéá) (9), áí êáé äåí åßíáé óáöÝò ôï ðþò õðïëïãßóôçêå ôï ðïóü áõôü. Áñãüôåñá, óå óõæÞôçóç ìå ôï ÐáñáôçñçôÞñéï Íáñêþí ÅäÜöïõò, ï ÔáãìáôÜñ÷çò ×ñéóôïãéÜííçò óõìöþíçóå ðùò ç ÅëëÜäá äéáèÝôåé êáé ðÝìðôï ôýðï íÜñêçò êáôÜ ðñïóùðéêïý, ôï âëÞìá ADAM, êáé ôï üôé áõôüò åßíáé äõíáôüí íá ðáñïõóéÜóåé ìåãáëýôåñá ðñïâëÞìáôá óôçí åîïõäåôÝñùóÞ ôïõ ìéá êáé ðåñéÝ÷åé áðåìðëïõôéóìÝíï ïõñÜíéï. (10)

Ãéá óåéñÜ åôþí, ç ÅëëÜäá åöÜñìïæå ìïñáôüñéïõì ôçò ðáñáãùãÞò êáé ôùí åîáãùãþí íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý. (11) Ç êåêëåéóìÝíùí ôùí èõñþí óõíåäñßáóç ôçò âïõëÞò Üêïõóå åðßóçò áðü ôïí Õöõðïõñãü Áìýíçò üôé ç ÅëëÜäá åéóÞãáãå ôï óýóôçìá äéÜèåóçò íáñêþí Skorpion áðü ôç Ãåñìáíßá, Þ üôé åðñüêåéôï íá ôï êÜíåé. Ç Ýêèåóç äåí êáôÝóôçóå óáöÝò ðïéÜ Þ ðïéÝò íÜñêåò èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ìå ôï óýóôçìá, Þ áí ðñüêåéôáé íá áðïêôçèïýí íÝåò. (12)

Ðñüâëçìá íáñêþí åäÜöïõò

Ç ÅëëÜäá äçìéïýñãçóå êáé óõíôÞñçóå íáñêïðÝäéá óôá áíáôïëéêÜ ôçò óýíïñá ìå ôçí Ôïõñêßá êáôÜ ìÞêïò ôïõ ðïôáìïý ¸âñïõ. Åðßóçò õðÜñ÷ïõí íáñêïèåôçìÝíåò ðåñéï÷Ýò áðü ôçí åðï÷Þ ôïõ åëëçíéêïý Åìöõëßïõ ÐïëÝìïõ (1946-1949) óôç âüñåéá ÅëëÜäá (âïõíÜ Çðåßñïõ, üñç ÃñÜììïò êáé Âßôóé êáèþò êáé ðåñéï÷Ýò êïíôÜ óôá óýíïñá ìå ôç Âïõëãáñßá). Óôéò óõíáíôÞóåéò ôçò Ìüíéìçò ÅðéôñïðÞò ôï ÌÜéï ôïõ 2002, ï ÔáãìáôÜñ÷çò Êùíóôáíôßíïò ÊáëáôæÞò äÞëùóå üôé “ìåôÜ ôç ëÞîç ôïõ ´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ, ç ðïëéôéêïóôñáôéùôéêÞ êáôÜóôáóç óôá ÂáëêÜíéá áíÜãêáóå ôïí Åëëçíéêü Óôñáôü íá äçìéïõñãÞóåé íáñêïðÝäéá óôá óýíïñá ôçò ÷þñáò.” ÌåôÜ ôçí ðáñïõóßáóç äéåõêñéíßóôçêå üôé ç äÞëùóç áõôÞ áöïñïýóå ìüíï ôá óýíïñá ìå ôç Âïõëãáñßá. (13)

Öáßíåôáé üôé äåí õðÜñ÷åé ïëïêëçñùìÝíç Ýêèåóç ãýñù áðü ôï ðñüâëçìá ôùí íáñêþí óôçí ÅëëÜäá. ¸íá äçìïóßåõìá áðü ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 2001 äßíåé ôçí ðñïò óôéãìÞí ðëçñÝóôåñç ðåñéãñáöÞ áëëÜ ðáñáëåßðåé ôá íáñêïðÝäéá óôá óýíïñá ìå ôçí Ôïõñêßá. Ðñïóäéïñßæåé ôá üñç ÃñÜììïò, Âßôóé, Óìüëéêáò, ÌïõñãêÜíá êáé Ôüìáñïò ùò ôá ðéï ðëçãÝíôá áðü íÜñêåò êáé Üëëá ðõñïìá÷éêÜ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ åëëçíéêïý åìöõëßïõ ðïëÝìïõ. Áêüìá áíáöÝñåé üôé “ç äéÝëåõóç áðü ôéò ðëáãéÝò ôïõ ÃñÜììïõ êáé Üëëùí âïõíþí ôçò äõôéêÞò Ìáêåäïíßáò êáé ôçò Çðåßñïõ äåí åßíáé áêüìá áóöáëÞò ãéá êáíÝíáí. Áíôßèåôá, ïé íÜñêåò óôï üñïò ÌðÝëåò êáé ôçí ïñïóåéñÜ ôçò Ñïäüðçò óôá åëëçíïâïõëãáñéêÜ óýíïñá Ý÷ïõí åîïõäåôåñùèåß. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ Øõ÷ñïý ÐïëÝìïõ ï Åëëçíéêüò Óôñáôüò ôïðïèÝôçóå ÷éëéÜäåò íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé ï÷çìÜôùí, áðü ôç ëßìíç ÄïéñÜíç ùò ôïí ¸÷éíï êáé ôçí ÎÜíèç. Ïé Ãåñìáíïß Ýêáíáí åõñåßá ÷ñÞóç íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý ãéá íá åîïõäåôåñþóïõí ôéò åíÝñãåéåò ôùí áíôáñôþí.” (14)

ÅêêáèÜñéóç íáñêþí

Ôïí ÌÜéï 2002, ç ¸ëëáäá áíÝöåñå üôé áðü ôï 1954, ïé åíÝñãåéåò áðïíáñêïèÝôçóçò ïäÞãçóáí óôçí åêêáèÜñéóç ÷åñóáßáò åðéöÜíåéáò ìåãáëýôåñçò áðü 150,000 ôåôñáãùíéêÜ ÷éëéïìÝôñá êáé óôçí åîïõäåôÝñùóç 250,000 íáñêþí êáé Üëëùí ðõñïìá÷éêþí. Óôá äýï ôåëåõôáßá ÷ñüíéá 3,700 ôåôñáãùíéêÜ ÷éëéüìåôñá Ý÷ïõí åêêáèáñéóôåß êáé 2,210 ôåôñáãùíéêÜ ÷éëéüìåôñá Ý÷ïõí áðïäïèåß ãéá äçìüóéá ÷ñÞóç. Åíôüò ôçò ðåñéüäïõ áõôÞò, 16,000 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé 14,000 êáôÜ ï÷çìÜôùí áöïðëßóôçêáí êáé 18,000 óôïé÷åßá ðõñïâïëéêïý ðïõ äåí Ý÷ïõí åêñáãåß (UXO) êáôáóôñÜöçêáí. (15)

Ôï åëëçíéêü ÔÜãìá ÅêêáèÜñéóçò Íáñêïðåäßùí ÎçñÜò (ÔÅÍÎ) ó÷çìáôßóôçêå ôï 1954. ÐåñéÝ÷åé ðÝíôå ëü÷ïõò íáñêïóõëëåêôþí, ï êáèÝíáò áðü ôïõò ïðïßïõò çãåßôáé áðü áðü áîéùìáôéêü ôïõ Ìç÷áíéêïý ìå ïêôþ Üíôñåò. (16) Åöáñìüæïíôáé ÷åéñùíáêôéêÝò ìÝèïäïé, êáé "åðßóçò äéåñåõíÜôáé êõíïåéäÞò áíß÷íåõóç." (17) ÍÜñêåò óå íáñêïðÝäéá èåùñïýíôáé åßôå “óå êáôÜóôáóç íáñêïðáãßäáò,” óôçí ïðïßá ðåñßðôùóç êáôáóôñÝöïíôáé åðß ôüðïõ, åßôå óå êáôÜóôáóç «Üñóçò êáé ìåôáöïñÜò», üðïõ ðåñéóõëëÝãïíôáé ãéá áíïé÷ôÞ êáýóç/áíïé÷ôÞ Ýêñçîç óå óêåðáóìÝíï ëÜêêï. (18)

Óýíïñá Âïõëãáñßáò

Ç åêêáèÜñéóç êïíôÜ óôá óýíïñá ìå ôç Âïõëãáñßá îåêßíçóå ôï ÍïÝìâñéï ôïõ 1997 êáé ïëïêëçñþèçêå ôï 2001. (19) Óôï óåìéíÜñéï Ïêôùâñßïõ 2001 ôïõ ÍÁÔÏ, ¸ëëçíáò áîéùìáôéêüò õðïóôÞñéîå ðùò ç åêêáèÜñéóç ôùí íáñêïðåäßùí êïíôÜ óôá âïõëãáñéêÜ óýíïñá ìüëéò åß÷å ïëïêëçñùèåß, ìå ôï êüóôïò ôçò íá õðïëïãßæåôáé óå $ 1 åêáôïììõñßï. (20) ¸ëëçíåò áîéùìáôïý÷ïé áñãüôåñá åßðáí óôï ÐáñáôçñçôÞñéï Íáñêþí ÅäÜöïõò ðùò 16,181 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé 12,409 êáôÜ ï÷çìÜôùí ìåôáöÝñèçêáí êáé ðùò 38 íáñêïðÝäéá åêêáèáñßóôçêáí. 23 áðü áõôÜ åðáíåëÝã÷ïíôáé ãéá íá âåâáéùèåß ç áðüëõôç áóöÜëåéÜ ôïõò. Ôá õðüëïéðá åßíáé åëåýèåñá ãéá äçìüóéá ÷ñÞóç. Ïé áîéùìáôïý÷ïé åßðáí ðùò ïé ôïðéêÝò êïéíüôçôåò äåí åðëÞãçóáí áðü ôéò íÜñêåò ìéá êáé ïé ôåëåõôáßåò åß÷áí ôïðïèåôçèåß ìüíï óå åêôÜóåéò éäéïêôçóßáò ôïõ Õðïõñãåßïõ Áìýíçò. ÐñïãñÜììáôá óõíåéäçôïðïßçóçò óå èÝìáôá íáñêþí äåí äéåîÞ÷èçóáí, ìéá êáé ôá íáñêïðÝäéá Þôáí áóöáëÞ êáé êáëÜ óçìáôïäïôçìÝíá. (21)

Óôéò óõíáíôÞóåéò ôçò Ìüíéìçò ÅðéôñïðÞò ôï ÌÜéï ôïõ 2002, ç ÅëëÜäá Ýäùóå êÜðùò äéáöïñåôéêÝò ðëçñïöïñßåò ó÷åôéêÜ ìå ôçí åêêáèÜñéóç óôá âïõëãáñéêÜ óýíïñá. ÄÞëùóå üôé ç åðé÷åßñçóç ïëïêëçñþèçêå ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2001 ìå ôçí åîïõäåôÝñùóç 25,000 íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé ï÷çìÜôùí êáé «åêáôïíôÜäùí UXOs», ìå êüóôïò 5,900,000 åõñþ ($ 5,298,200). Ç áðïóôïëÞ áõôÞ ÷áñáêôçñßóôçêå ùò ìßá áðü ôéò ìåãáëýôåñåò êáé ðéï äýóêïëåò ôïõ Åëëçíéêïý Óôñáôïý, åîáéôßáò ôïõ ïñåéíïý åäÜöïõò, ôçò ðõêíÞò âëÜóôçóçò êáé ôùí áíôßîïùí êáéñéêþí óõíèçêþí. (22)

Óýíïñá Ôïõñêßáò

Ç êõâÝñíçóç âåâáéþíåé üôé «üëá ôá íáñêïðÝäéá êáôÜ ìÞêïò ôùí óõíüñùí ìå ôçí Ôïõñêßá óôï íïìü ¸âñïõ åßíáé óáöþò êáèïñéóìÝíá êáé óçìáôïäïôçìÝíá, óå åðßðåäï ðïëý õøçëüôåñï áðü áõôü ðïõ ðñïâëÝðïõí ïé ðñïäéáãñáöÝò ôïõ ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ êáé ôùí ó÷åôéêþí ÍÁÔÏ STANAGs.» (23). ÍáñêïðÝäéá ðïõ äçìéïõñãÞèçêáí áðü ôçí ÅëëÜäá óôá óýíïñÜ ôçò ìå ôçí Ôïõñêßá Ý÷ïõí ðñïöõëá÷èåß ìå åðéðñüóèåôï óõñìáôüðëåãìá ýøïõò äýï ìÝôñùí ìå öùóöïñßæïíôá óÞìáôá, ðïõ áíõøþèçêå ðñéí áðü ôñßá ðåñßðïõ ÷ñüíéá ìå êüóôïò 150,000 åõñþ ($ 134,700) Ýôóé þóôå íá åëá÷éóôïðïéçèïýí ôá áôõ÷Þìáôá ìå ëáèñïìåôáíÜóôåò. «Ôï áðïôÝëåóìá ôïõ ðñïãñÜììáôïò óõíÝâáëëå óôç ìåßùóç ôùí áôõ÷çìÜôùí ó÷åäüí êáôÜ 90%,» õðïóôçñßæåé ç ÅëëÜäá. (24)

ÂïñåéïäõôéêÜ

Ç ÅëëÜäá áíÝöåñå Ýíá «ôåñÜóôéï ðñüãñáììá åêêáèÜñéóçò íáñêþí: óå áðÝñáíôåò åêôÜóåéò ôçò ÄõôéêÞò Ìáêåäïíßáò êáé Çðåßñïõ óôç âïñåéïäõôéêÞ ÅëëÜäá, óå ‘ýðïðôåò ðåñéï÷Ýò’ óôéò ïðïßåò äåí âñßóêïíôáé ìüíï íÜñêåò áëëÜ êáé íáñêïðáãßäåò, UXOs êáé Üëëïé ìç÷áíéóìïß áðü ôïí ´ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï êáé ôçí ðåñßïäï 1946-1949.» (25) Óôéò ðåñéï÷Ýò áõôÝò äåí õðÜñ÷ïõí óùóôÜ ïñéïèåôçìÝíá íáñêüðåäéá êáé êáèüëïõ ÷Üñôåò. Ïé êáéñéêÝò óõíèÞêåò ðïõ åðéêñáôïýí ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ ÷ñüíïõ êáèéóôïýí äýóêïëç ôçí ðñüïäï ôùí åñãáóéþí åêêáèÜñéóçò. Ìüíï óôá üñç ÃñÜììïò êáé Âßôóé, ïé ðëçãÝíôåò ðåñéï÷Ýò åêôåßíïíôáé óå ðåñéóóüôåñá áðü 40,000 åêôÜñéá. (26) «Óå üëï ôï åëëçíéêü Ýäáöïò, êáé åéäéêÜ óôá âïñåéïäõôéêÜ, ðïõ Þôáí èÝáôñï åðé÷åéñÞóåùí ãéá äÝêá ó÷åäüí ÷ñüíéá êáôÜ ôïí ´ Ðáãêüóìéï, ï Åëëçíéêüò Óôñáôüò åêêáèáñßæåé üëá ôá ðáëéÜ íáñêïðÝäéá, óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôùí UXO êáé ôùí íáñêïðáãßäùí, ãéá íá áðïäþóåé üëåò ôéò ðåñéï÷Ýò áõôÝò óå éäéþôåò ãéá åëåýèåñç ÷ñÞóç,» äÞëùóå ôï ÌÜéï ôïõ 2002 Ýíáò ¸ëëçíáò áîéùìáôïý÷ïò. (27)

×ñçìáôïäüôçóç äñÜóåùí ãéá íÜñêåò êáé âïÞèåéá

Ôï 2001 ç ÅëëÜäá Ýäùóå $80,000 óôç Âïóíßá-Åñæåãïâßíç ãéá åðé÷åéñÞóåéò åîïõäåôÝñùóçò íáñêþí. (28)

Åðßóçò ôï 2001, ðñïóùðéêü ôïõ åëëçíéêïý Óþìáôïò ôçò KFOR óôï Êüóïâï äéåîÞãáãå óåéñÜ ìáèçìÜôùí óõíåéäçôïðïßçóçò óå èÝìáôá íáñêþí ãéá ôïí ôïðéêü ðëçèõóìü. Ôï Ðïëõåèíéêü ÊÝíôñï Åêðáßäåõóçò ãéá Åðé÷åéñÞóåéò ÕðïóôÞñéîçò ÅéñÞíçò óôï Êéëêßò ôçò âïñåßïõ ÅëëÜäïò éäñýèçêå ôï 1998 êÜôù áðü ôç äéïßêçóç ôïõ Ãåíéêïý Åðéôåëåßïõ ôçò ÅëëçíéêÞò ÅèíéêÞò ¢ìõíáò. Ôá óåìéíÜñéá ðïõ ðñïóöÝñåé ôï ÊÝíôñï ðåñéëáìâÜíïõí èÝìáôá Äéåèíïýò Áíèñùðéóôéêïý Äéêáßïõ êáé æçôÞìáôá ó÷åôéêÜ ìå íÜñêåò.

ÍÜñêåò åäÜöïõò/Áðþëåéåò áðü UXOs êáé âïÞèåéá óå åðéæþíôåò

Ôï 2001, äÝêá ðïëßôåò óêïôþèçêáí êáé ôÝóóåñéò ôñáõìáôßóôçêáí óå åðåéóüäéá ìå íÜñêåò. Ôï ÌÜñôéï ôïõ 2002 Üëëïé ôñåéò ðïëßôåò óêïôþèçêáí êáé ôÝóóåñéò ôñáõìáôßóôçêáí óå äýï åðåéóüäéá. Äåí õðÜñ÷åé êåíôñéêü ìçôñþï ãéá áðþëåéåò áðü íÜñêåò áëëÜ åðåéóüäéá óõíå÷ßæïõí íá áíáöÝñïíôáé áðü ôá ìÝóá ìáæéêÞò åíçìÝñùóçò. Óôéò 21 Ìáßïõ 2002 ôñåéò ìåôáíÜóôåò áðü ôçí Ôïõñêßá óêïôþèçêáí êáé Ýíáò ôñáõìáôßóôçêå áöïý îåóôñÜôçóáí êáé ìðÞêáí óå íáñêïðÝäéï. (30) Ôçí åðüìåíç ìÝñá âñÝèçêáí êïíôÜ óôá óýíïñá ìå ôçí Ôïõñêßá ôá ðôþìáôá äýï Üíäñùí, ðñïöáíþò óêïôùìÝíùí áðü íÜñêåò åäÜöïõò. (31) Óôéò 29 Óåðôåìâñßïõ 2001, ôï äéáìåëéóìÝíï óþìá áðþëåéáò áðü íÜñêåò, áñóåíéêïý öýëïõ, âñÝèçêå áðü åëëçíéêü óôñáôéùôéêü ðñïóùðéêü ìåôáîý ÃåìéóôÞò êáé ÃÝöõñáò óôá íáñêïðÝäéá ôïõ ¸âñïõ. (32) Óôéò 24 Äåêåìâñßïõ 2001, ôÝóóåñéò ìåôáíÜóôåò óêïôþèçêáí êáé ôñåéò ôñáõìáôßóôçêáí óïâáñÜ óôï «÷åéñüôåñï åðåéóüäéï ôïõ åßäïõò áðü ôá ôÝëç ôïõ 1999, üôáí ðÝíôå Êïýñäïé áðü ôï ÉñÜê ðÝèáíáí óå Ýíá íáñêïðÝäéï.» Ôï åðåéóüäéï óõíÝâç íùñßò ôï ðñùß óôçí ðåñéï÷Þ ÃåìéóôÞ êïíôÜ óôï ÷ùñéü ôùí Öåññþí. ÁíáöÝñèçêå ðùò ôï íáñêïðÝäéï óôï ïðïßï åéóÞëèáí Þôáí óçìáôïäïôçìÝíï êáé ðåñéöñáãìÝíï. (33) Óôéò 20 Ìáñôßïõ 2002, äýï ìåôáíÜóôåò áðü ôçí Ôïõñêßá óêïôþèçêáí êáé Üëëïò Ýíáò ôñáõìáôßóôçêå êïíôÜ óôï ðáñáìåèüñéï ÷ùñéü ÊáóôáíéÝò, ðåñßðïõ 100 ÷éëéïìÝôñá âüñåéá ôçò ÃåìéóôÞò, áöïý åéóÞëèáí óå íáñêïðÝäéï ðïõ, óýìöùíá ìå áîéùìáôïý÷ï ôïõ óôñáôïý Þôáí «êáèáñÜ óçìáôïäïôçìÝíï êáé ìÜëéóôá åß÷å öùóöïñßæïõóåò ðñïåéäïðïéçôéêÝò ðéíáêßäåò êáé äéðëÞ ðåñßöñáîç.» (34) Óôéò 28 Ìáñôßïõ, Üëëïò Ýíáò ìåôáíÜóôçò óêïôþèçêå êáé ôñåéò Üëëïé ôñáõìáôßóôçêáí áöïý Ý÷áóáí ôï äñüìï ôïõò êáé ìðÞêáí óå ðåñéöñáãìÝíï íáñêïðÝäéï, îáíÜ êïíôÜ óôç ÃåìéóôÞ. Ïé áðþëåéåò êáôÜãïíôáí áðü ôçí Áëãåñßá, ôï ÉñÜê êáé ôï Ìáñüêï. (35)

Åðßóçìá, ç ÅëëÜäá éó÷õñßæåôáé üôé «äåí õðÜñ÷ïõí èýìáôá áðü íÜñêåò áíÜìåóá óôïí åëëçíéêü ðëçèõóìü. ÌéêñÝò áðþëåéåò áðü íÜñêåò óçìåéþèçêáí ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá áðü ëáèñïìåôáíÜóôåò ðïõ åðé÷åßñçóáí íá äéáó÷ßóïõí ôá óýíïñá áðü ôçí Ôïõñêßá:. Áðþëåéåò áðü íÜñêåò ìåôáîý ëáèñïìåôáíáóôþí óõìâáßíïõí áðü êáéñü óå êáéñü ãéáôß ïé ôåëåõôáßïé ïäçãïýíôáé óôá óýíïñá êáôÜ ìÞêïò ôïõ ðïôáìïý ¸âñïõ ôç íý÷ôá. ¸ðåéôá ôïõò äßíåôáé ç ïäçãßá íá âáäßóïõí óå åëëçíéêü Ýäáöïò áãíïþíôáò öñÜ÷ôåò êáé óÞìáôá íáñêïðåäßùí.» (36)

Óôéò 15 Ïêôùâñßïõ 2001, äýï íáñêïóõëëÝêôåò ôïõ óôñáôïý óêïôþèçêáí åíþ åîïõäåôÝñùíáí íÜñêç êïíôÜ óôá Ðåôñßôóé Óåññþí óôá âïõëãáñéêÜ óýíïñá. (37) Óýìöùíá ìå ôïí åëëçíéêü óôñáôü, 30 óôåëÝ÷ç Ý÷ïõí óêïôùèåß êáé 17 ôñáõìáôéóôåß óå åðé÷åéñÞóåéò åêêáèÜñéóçò íáñêþí/UXO. (38)

Óýìöùíá ìå äçìïóßåõìá, 59 ëáèñïìåôáíÜóôåò êáé ôñåéò ¸ëëçíåò óôñáôéþôåò óêïôþèçêáí áðü íÜñêåò óôçí ðåñéï÷Þ ¸âñïõ (óýíïñá ìå ôçí Ôïõñêßá) áðü ôï 1990. 20 Üôïìá ôñáõìáôßóôçêáí. (39) ÔïõëÜ÷éóôïí 13 ìåôáíÜóôåò óêïôþèçêáí óå íáñêïðÝäéá ôïõ ¸âñïõ ôá ôåëåõôáßá äýï ÷ñüíéá. (40) Ç Ìç ÊõâåñíçôéêÞ ÏñãÜíùóç Medecins du Monde Greece õðïëüãéóå üôé áðü ôï 1994, 55 Üôïìá óêïôþèçêáí êáé 46 ôñáõìáôßóôçêáí óïâáñÜ. (41)

Áðþëåéåò áðü íÜñêåò èåñáðåýïíôáé óôï íïóïêïìåßï ôçò Áëåîáíäñïýðïëçò Þ óå Üëëá ìåãÜëá íïóïêïìåßá ôçò âïñåßïõ ÅëëÜäïò. ¸ðåéôá ôïõò ðñïóöÝñïíôáé «ðñïãñÜììáôá ðëÞñùò áíÜðçñùí áôüìùí (óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ðñïóèåôéêþí åðåìâÜóåùí) ìÝóù ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò (ÅÓÕ).» (42) Áõôü êáëýðôåé «üëá ôá Ýîïäá» (43)

 

---

1. «Land Mine Ban,» ÊáèçìåñéíÞ (çìåñÞóéá åöçìåñßäá, áããëüöùíç Ýêäïóç), 22 Ìáñôßïõ 2002.
2. ÂëÝðå Landmine Monitor Report 2001, óåë. 828-829.
3. ÂëÝðå ôçí Ýêèåóç ãéá ôï ÂÝëãéï óå áõôÞí ôçí Ýêäïóç ôïõ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí ÅäÜöïõò
4. Óôç óõíÜíôçóç ôïõ Éáíïõáñßïõ, ç ÅëëÜäá åêðñïóùðÞèçêå áðü ôïí Ôáîßáñ÷ï ÅììáíïõÞë ÊñáóáíÜêç, Õðïõñãåßï Áìýíçò, êáé ôç ÂáóéëéêÞ ÃêïõíÜñç áðü ôç Ìüíéìç Áíôéðñïóùðåßá ôçò ÅëëÜäïò óôá ÇíùìÝíá ¸èíç óôç Ãåíåýç. Ôï ÌÜéï åêðñïóùðÞèçêå áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç ÉùÜííç ×ñéóôïãéÜííç êáé ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ áðü ôï Õðïõñãåßï Áìýíçò êáé ôç ÂáóéëéêÞ ÃêïõíÜñç.
5. CCW, ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ôïõ ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, õðïâëçèåßóá óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001, áëëÜ ÷ñïíïëïãçìÝíç óôéò 27 Éïõíßïõ 2001.
6. ¸êèåóç ôçò Ìüíéìçò Áíôéðñïóùðåßáò ôçò ÅëëÜäïò óôïí OAÓÁ, õðïâëçèåßóá óôéò 14 Äåêåìâñßïõ 2001.
7. ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí ÐñÝóâç ÓôåöÜíïõ, Óýìâïõëï Á´ Íßêï ÊáíÝëëï êáé ôïí Áêüëïõèï ÄçìÞôñç Óêïýôá, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, 4 Ìáñôßïõ 2002 êáé áêüëïõèá öáî êáé Å-ìÝéë.
8. ÐñáêôéêÜ ÂïõëÞò, É´ Ðåñßïäïò (ÐñïåäñåõïìÝíçò Äçìïêñáôßáò), Óýíïäïò ´, Óõíåäñßáóç Ñóô´, Ôñßôç 19 Ìáñôßïõ 2002.
9. Éóïôéìßá óôéò 29 Áðñéëßïõ 2002: 1 åõñþ=$0.898, ÷ñçóéìïðïéåßôáé åöåîÞò.
10. Óçìåéþóåéò ôïõ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí ÅäÜöïõò êáé ðáñïõóßáóç ôïõ ÔáãìáôÜñ÷ç ÉùÜííç ×ñéóôïãéÜííç óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÊáôáóôñïöÞ ÁðïèåìÜôùí, Ãåíåýç, 30 Ìáßïõ 2002. Ç ÅëëÜäá åéóÞãáãå 504 âëÞìáôá ðõñïâïëéêïý ðïõ ðåñéåß÷áí 18,444 íÜñêåò ADAM áðü ôéò ÇÐÁ ôï 1988. ÂëÝðå Landmine Monitor Report 1999, óåë. 710.
11. Êáèþò öáßíåôáé, ôï ìïñáôüñéïõì åîáãùãþí éó÷ýåé áðü ôï 1994 êáé ôï ìïñáôüñéïõì ðáñáãùãþí áðü ôï 1997. Ç ÅëëÜäá ðáñÞãáãå ôïõëÜ÷éóôïí Ýíáí ôýðï íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý, ðïõ Þôáí áíôßãñáöï ôïõ Ì16Á2, ðáñáãùãÞò ÇÐÁ. ÂëÝðå Landmine Monitor Report 2001, óåë. 829, êáé Landmine Monitor Report 2000, óåë. 767, ãéá ðåñéóóüôåñåò ëåðôïìÝñåéåò ó÷åôéêÜ ìå ðñïçãïýìåíç ðáñáãùãÞ, åéóáãùãÝò êáé åîáãùãÝò.
12. Ç ãåñìáíéêÞ íÜñêç êáôÜ ï÷çìÜôùí ÁÔ2, ç ïðïßá ôáéñéÜæåé ìå ôï óýóôçìá Skorpion, åíäÝ÷åôáé íá ìçí åßíáé óõìâáôÞ ìå ôç ÓõíèÞêç ãéá ôçí ÊáôÜñãçóç ôùí Íáñêþí, âëÝðå Ýêèåóç ãéá ôç Ãåñìáíßá óôçí Landmine Monitor Report 2001, óåë. 699-701. Ôï ÍïÝìâñéï 1999, õðÞñ÷áí áíáöïñÝò áðü ôç Ãåñìáíßá üôé ó÷åäéáæüôáí ç åîáãùãÞ 36,000 íáñêþí ÁÔ2 óôçí ÅëëÜäá. Ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 2001 ¸ëëçíåò áîéùìáôïý÷ïé éó÷õñßóôçêáí üôé ç åîáãùãÞ áõôÞ äåí ðñáãìáôïðïéÞèçêå. ÂëÝðå Landmine Monitor Report 2000, óåë. 647, êáé Landmine Monitor Report 2001, óåë. 829.
13. «Åðé÷åéñÞóåéò áðïíáñêïèÝôçóçò áðü ôïí Åëëçíéêü Óôñáôü,» Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, Óõíåéäçôïðïßçóç Íáñêþí êáé Ôå÷íïëïãßåò ãéá ÄñÜóç óôéò ÍÜñêåò, Ãåíåýç, 28 Ìáßïõ 2002.
14. Óôáýñïò Ôæßìáò, «Live Minefields Cast a Dark Shadow on Peace,» ÊáèçìåñéíÞ, 22 Ïêôùâñßïõ 2001.
15. Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, Ãåíåýç, 28 Ìáßïõ 2002.
16. Ëï÷áãüò Ðáíáãéþôçò ÊáöåôóÝëëçò, «Ðáñïõóßáóç ÅêêáèÜñéóçò Íáñêïðåäßùí ÅäÜöïõò,» ÏìÜäá Åñãáóßáò ãéá ðåñéöåñåéáêÜ åóôéáóìÝíç ÄñÜóç óôéò ÍÜñêåò, Óõíåñãáóßá ÍÁÔÏ ãéá ôçí ÅéñÞíç, ÁèÞíá, 18-19 Ïêôùâñßïõ 2001. Ðñéí ôï 1971 ôï ÔÜãìá ïíïìáæüôáí «Õðçñåóßá êáé Äéïßêçóç ÅêêáèÜñéóçò Íáñêïðåäßùí ÅäÜöïõò».
17. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï F, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001. ¸êèåóç óôïí ÏÁÓÁ, 14 Äåêåìâñßïõ 2001, óåë. 2.
18. Ðáñïõóßáóç ôïõ ÔáãìáôÜñ÷ç ÉùÜííç ×ñéóôïãéÜííç óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÊáôáóôñïöÞ ÁðïèåìÜôùí, Ãåíåýç, 30 Ìáßïõ 2002.
19. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï Â, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001.
20. Ëï÷áãü ÊáöåôóÝëëçò, «Ðáñïõóßáóç ÅêêáèÜñéóçò Íáñêïðåäßùí ÅäÜöïõò,» 18-19 Ïêôùâñßïõ 2001.
21. ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí ÐñÝóâç ÓôåöÜíïõ, ôï Óýìâïõëï Á´ Íßêï ÊáíÝëëï êáé ôïí Áêüëïõèï ÄçìÞôñç Óêïýôá, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, 4 Ìáñôßïõ 2002 êáé áêüëïõèá öáî êáé E-ìÝéë.
22. Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, 28 Ìáßïõ 2002.
23. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï Â, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001.
24. Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, 28 Ìáßïõ 2002.
25. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï Â, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001.
26. Ibid.
27. Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, 28 Ìáßïõ 2002.
28. ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí ÐñÝóâç ÓôåöÜíïõ, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, 4 Ìáñôßïõ 2002 êáé áêüëïõèá öáî êáé å-ìÝéë.
29. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï F, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001. ¸êèåóç óôïí ÏÁÓÁ, 14 Äåêåìâñßïõ 2001, óåë. 3. Å-ìÝéë áðü ôïí Áêüëïõèï ÄçìÞôñç Óêïýôá, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, 26 Ìáñôßïõ 2002.
30. «Three killed after straying into minefield while crossing Greece-Turkey border,» Associated Press (ÁèÞíá), 21 Ìáßïõ 2001.
31. «Migrants die in attempt to cross border,» Athens News (åâäïìáäéáßá áããëüöùíç åöçìåñßäá), 25 Ìáßïõ 2001.
32. «Man Dies in Mine Blast in Evros Region,» Athens News, 5 Ïêôùâñßïõ 2001.
33. «Minefield Kills Four Immigrants,» ÊáèçìåñéíÞ, 24 Äåêåìâñßïõ 2001. Ãéá ëåðôïìÝñåéåò ó÷åôéêÜ ìå ðñïçãïýìåíá åðåéóüäéá, âëÝðå ¸êèåóç Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí ÅäÜöïõò 2001, óåë. 831.
34. «Two More Die in Evros Minefields,» ÊáèçìåñéíÞ, 21 Ìáñôßïõ 2002. «Mines Spell Death for Illegals,» Athens News, 22 Ìáñôßïõ 2002.
35. «More Bad News," Athens News Agency, 28 Ìáñôßïõ 2002.
36. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï Â, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001.
37. «Land Mine Kills Officers," Athens News, 19 Ïêôùâñßïõ 2001. Óôáýñïò Ôæßìáò, «Live Minefields Cast a Dark Shadow on Peace," ÊáèçìåñéíÞ, 22 Ïêôùâñßïõ 2001.
38. Ðáñïõóßáóç áðü ôïí ÔáãìáôÜñ÷ç Êùíóôáíôßíï ÊáëáôæÞ óôç Ìüíéìç ÅðéôñïðÞ ãéá ôçí ÅêêáèÜñéóç Íáñêþí, 28 Ìáßïõ 2002.
39. «Two More Die in Evros Minefields,» ÊáèçìåñéíÞ, 21 Ìáñôßïõ 2002.
40. «Minefield Kills Four Immigrants,» ÊáèçìåñéíÞ, 24 Äåêåìâñßïõ 2001. «Mines kill 4 Iraqi immigrants, injure 3 at Evros border,» Athens News, 28 Äåêåìâñßïõ 2001.
41. ÊÜèõ ÔæéâéëÜêç, «Greece to Scrap Evros Landmines Ahead of Turkey,» Athens News, 30 Ìáñôßïõ 2002. ÊáôÝëçîå óå áõôïýò ôïõò áñéèìïýò ÷ñçóéìïðïéþíôáò äçìïóßåõìá ìßáò åöçìåñßäáò êáé ôéò éóôïóåëßäåò ôñéþí Ìç Êõâåñíçôéêþí Ïñãáíþóåùí, óõìðåñéëáìâáíïìÝíïõ ôïõ ICBL, Landmine Monitor.
42. ¸êèåóç Üñèñïõ 13 ÔñïðïðïéçìÝíïõ Ðñùôïêüëëïõ ÉÉ, Ýíôõðï Â, õðïâëçèåßóá ôï ÌÜñôéï ôïõ 2001 êáé óôéò 10 Äåêåìâñßïõ 2001.
43. ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí ÐñÝóâç ÓôåöÜíïõ, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, 4 Ìáñôßïõ 2002 êáé áêüëïõèá öáî êáé Å-ìÝéë.