Table of Contents

Country Reports

LM Report 2004

Êýðñïò

ÂáóéêÝò åîåëßîåéò áðü ôï ÌÜéï ôïõ 2003: Ç ÓõíèÞêç ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí åíåñãïðïéÞèçêå ãéá ôçí Êýðñï ôçí 1ç Éïõëßïõ 2003. Ç Êýðñïò áíáöÝñåé üôé ç åíóùìÜôùóç óôï åóùôåñéêü ôçò ÷þñáò ôçò ÓõíèÞêçò ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí åðéôåý÷èçêå ìÝóù ôçò íïìïëïãßáò åðéêýñùóçò. Ç Êýðñïò åíçìÝñùóå ãéá ôï áðüèåìá ôùí 48.475 íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý ðïõ Ý÷åé óôçí êáôï÷Þ ôçò êáé îåêßíçóå ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõò ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2003. Ç Êýðñïò ðñïãñáììáôßæåé íá êñáôÞóåé ðåñßðïõ 1.000 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý. Ç Êýðñïò ßäñõóå ôçí ÅðéôñïðÞ Åíåñãåéþí Íáñêþí êáé Ýíá ÊÝíôñï Åíåñãåéþí Íáñêþí ãéá íá áíôéìåôùðßóåé ôïõò üñïõò åêðëÞñùóçò ôçò ÓõíèÞêçò. Ôï 2003, ç ÅëëçíéêÞ ÅèíïöñïõñÜ îåêßíçóå ôçí åêêáèÜñéóç ôñéþí ðåñéï÷þí óôá íüôéá ôçò Ëåýêáò ðïõ èåùñïýíôáé ðéèáíÜ íáñêïðÝäéá. Ôá ÇíùìÝíá ¸èíç Ý÷ïõí áõôïâïýëùò èÝóåé ó÷Ýäéï íá îåêéíÞóåé åêêáèÜñéóç óôç æþíç äéá÷ùñéóìïý ôçò íÞóïõ, áëëÜ áðü ôï ÓåðôÝìâñéï ôïõ 2004, äåí Ý÷åé õðÜñîåé óõìöùíßá ìå ôçí Ôïõñêï-ÊõðñéáêÞ äéïßêçóç. Ôï Éïýëéï 2003, ç Êýðñïò åðéêýñùóå ôï ÔñïðïðïéçìÝíï Ðñùôüêïëëï ÉÉ ôçò CCW.

ÂáóéêÝò åîåëßîåéò áðü ôï 1999: Ç Êýðñïò åðéêýñùóå ôç ÓõíèÞêç ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí ôïí ÉáíïõÜñéï 2003 êáé Ýãéíå ÊñÜôïò ÌÝëïò ôçí 1ç Éïõëßïõ 2003. Ôï 2002, ç ÅèíïöñïõñÜ ïëïêëÞñùóå ôçí åêêáèÜñéóç äýï íáñêïðåäßùí Ýîù áðü ôçí ðåñéï÷Þ ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò, óôçí ðåñéï÷Þ Ðýëá, óõíïëéêÞò Ýêôáóçò 36.000 ôåôñáãùíéêþí ìÝôñùí. ÁíáöÝñèçêå ôï 2003 üôé, óôá ðñïçãïýìåíá äýï ÷ñüíéá, ç ÅèíïöñïõñÜ åß÷å êáôáóôñÝøåé 11.000 íÜñêåò äéáöüñùí åéäþí óôá íáñêïðÝäéá. Ôïí Éïýíéï 2002, ç Õðçñåóßá Åíåñãåéþí Íáñêþí ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí äéåíÞñãçóå åêôßìçóç ôçò êáôÜóôáóçò ôùí íáñêþí óôçí Êýðñï.

ÐïëéôéêÞ ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí

Ç ÊõðñéáêÞ Äçìïêñáôßá õðÝãñáøå ôç ÓõíèÞêç ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí óôéò 4 Äåêåìâñßïõ 1997, ôçí åðéêýñùóå óôéò 17 Éáíïõáñßïõ 2003 êáé Ýãéíå ÊñÜôïò ÌÝëïò ôçí 1ç Éïõëßïõ 2003. Ç Êýðñïò óõììåôåß÷å óå ðñïðáñáóêåõáóôéêÝò óõíáíôÞóåéò ðñéí ôçí Äéáäéêáóßá ôçò ÏôôÜâá, áëëÜ äåí ðáñåõñÝèåé óôï óõíÝäñéï äéáðñáãìáôåýóåùí ôçò óõíèÞêçò óôï ¼óëï ôï ÓåðôÝìâñéï ôïõ 1997. Ç Êýðñïò óõíäýáóå ôçí õðïãñáöÞ ôçò ÓõíèÞêçò ôï 1997 ìå ôçí åðéèõìßá «íá ìåéùèåß ç Ýíôáóç êáé íá ðñïùèçèåß ç áìïéâáßá åìðéóôïóýíç» óôï íçóß.^[1)] Óôéò áñ÷Ýò ôïõ 2001, åêðñüóùðïé ôùí Õðïõñãåßùí Åîùôåñéêþí êáé ¢ìõíáò åðéâåâáßùíáí ôç äéÜèåóç ôçò Êýðñïõ íá åðéêõñþóåé óýíôïìá êáé ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 2002, ç êõâÝñíçóç ðáñïõóßáóå óôï Êïéíïâïýëéï íïìïó÷Ýäéï æçôþíôáò ðñüùñç åðéêýñùóç ôçò ÓõíèÞêçò ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí. Ç Êýðñïò áíáöÝñåé üôé «áðïññüöçóå ôï ÓõíÝäñéï óôï åóùôåñéêü íïìéêü óýóôçìÜ ôçò» ìå ôç äéáäéêáóßá ôçò íïìïëïãßáò åðéêýñùóçò.^[2)] Ç Êýðñïò äåí Ý÷åé ðñïóäéïñßóåé áí ïé ðïéíéêÝò êõñþóåéò ôïõ ¢ñèñïõ 9 ôçò ÓõíèÞêçò õðÜñ÷ïõí Þäç Þ èá äçìéïõñãçèïýí ìå íÝá íïìïëïãßá. ÁíáöÝñèçêå üôé ôï åñþôçìá áõôü åß÷å óõæçôçèåß Áðñßëéï ôïõ 2003.^[3)] Ôï 2003, éäñýèçêå ç ÅðéôñïðÞ Åíåñãåéþí Íáñêþí ôçò Êýðñïõ. ÓõìðåñéëáìâÜíïíôáé åêðñüóùðïé ôïõ Õðïõñãåßïõ Åîùôåñéêþí, ôïõ Õðïõñãåßïõ ¢ìõíáò êáé ôïõ Õðïõñãåßïõ Åóùôåñéêþí.^[4)] Ç ÅðéôñïðÞ Ý÷åé áíáëÜâåé íá åôïéìÜóåé Ýíá åèíéêü ó÷Ýäéï ãéá ôçí åêðëÞñùóç ôùí üñùí ôçò ÓõíèÞêçò. Ôïí Áýãïõóôï ôïõ 2003, ç Êýðñïò ßäñõóå ôï ÊÝíôñï Åíåñãåéþí Íáñêþí (CYMAC), ìå Ýäñá ôçí óôñáôéùôéêÞ âÜóç ÊáñùôÜ óôç Ëåõêùóßá, ãéá íá áíôéìåôùðßóåé óå ðñáêôéêü åðßðåäï ôçí åêðëÞñùóç ôùí üñùí ôçò ÓõíèÞêçò, üðùò åßíáé ç áðïíáñêïèÝôçóç êáé ç êáôáóôñïöÞ ôïõ áðïèÝìáôïò.

Áðü ôá ôÝëç Óåðôåìâñßïõ 2004, ôá Çíùìåíá ¸èíç äåí êáôáãñÜöïõí ðáñáëáâÞ ôçò áíáöïñÜò äéáýãåéáò ôïõ áñ÷éêïý ¢ñèñïõ 7 áðü ôçí Êýðñï, ç ïðïßá Ýðñåðå íá åß÷å ðáñáäïèåß ìÝ÷ñé 28 Äåêåìâñßïõ 2003. Ç Êýðñïò ôüíéóå üôé ðñïìÞèåõóå áíáöïñÜ ôïõ ¢ñèñïõ 7 óôç ÏìÜäá ÕðïóôÞñéîçò ÅêðëÞñùóçò ¼ñùí ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 2004.^[5)] ÁõôÞ êáëýðôåé ôçí ðåñßïäï Éáíïõáñßïõ–Äåêåìâñßïõ 2003 êáé óõìðåñéëáìâÜíåé ôçí ðñïáéñåôéêÞ ÊáôÜóôáóç J ìå ëåðôïìÝñåéåò ãéá ôá íáñêïðÝäéá êáé ôçí ðáñï÷Þ õðïóôÞñéîçò óôá èýìáôá ôùí íáñêþí. Ôï ÐáñáôçñçôÞñéï Íáñêþí Ý÷åé áíôßãñáöï ôçò áíáöïñÜò.

Ç Êýðñïò óõììåôåß÷å óôçí ÐÝìðôç ÓõíÜíôçóç ôùí Êñáôþí Ìåëþí ôï ÓåðôÝìâñéï 2003, üðïõ óõó÷åôßóôçêå ìå äÞëùóç ôçò Éôáëßáò åê ìÝñïõò ôçò ÅõñùðáúêÞò Åíùóçò.^[6)] Ç Êýðñïò Ý÷åé ðáñåõñåèåß, ùò ðáñáôçñçôÞò, óå üëåò ôéò åôÞóéåò óõíáíôÞóåéò ôùí Êñáôþí Ìåëþí áðü ôï 1999 êáé Ý÷åé óõììåôÜó÷åé óå åíäéÜìåóåò óõíåäñéÜóåéò ôùí Äéáñêþí Åðéôñïðþí áðü ôï ÌÜúï ôïõ 2001. Ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 2002, Ýäùóå áíáöïñÜ ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðñüïäï ðñïò ôçí åðéêýñùóç êáé ôï ÌÜúï ôïõ 2003 áíÝöåñå ôéò ðñïåôïéìáóßåò ãéá åêðëÞñùóç ôùí üñùí ôçò óõíèÞêçò. Ôï ÖåâñïõÜñéï êáé Éïýíéï ôïõ 2004, ç ÊõðñéáêÞ ÅðéôñïðÞ áðïêÜëõøå ëåðôïìåñåßò ðëçñïöïñßåò ãéá ôá áðïèÝìáôá íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý (âë. ðáñáêÜôù).

Óôéò 2-3 Äåêåìâñßïõ 2003, ç Êýðñïò öéëïîÝíçóå óåéñÜ ãåãïíüôùí êáé óõíáíôÞóåùí ãéá íá åãêáéíéÜóåé ôïí «Äñüìï ðñïò ôï Íáúñüìðé», êáôÜ ôçí ðñïåôïéìáóßá ôïõ ðñþôïõ Óõíåäñßïõ ôçò ÓõíèÞêçò ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí. Óõììåôåß÷å ï ðñïóäéïñéóìÝíïò Ðñüåäñïò êïò Wolfgang Petritsch êáé ç ÄáöíïóôåöÞò ìå Íüìðåë ÅéñÞíçò êá Jody Williams.

Ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2003, ç Êýðñïò øÞöéóå õðÝñ ôçò Áðüöáóçò 58/53 ôçò ÃåíéêÞò ÓõíÝëåõóçò ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí, ç ïðïßá êáëåß ãéá ðáãêïóìéïðïßçóç êáé åêðëÞñùóç ôùí üñùí ôçò ÓõíèÞêçò ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí. Ç Êýðñïò Ý÷åé øçößóåé óå ó÷åôéêÝò áðïöÜóåéò ôùí Ãåíéêþí Óõíåëåýóåùí áðü ôï 1996.

Ç Êýðñïò åßíáé ÊñÜôïò ÌÝëïò óôç Óýìâáóç ãéá ôá ÊáôÜ ÓõíèÞêçí ¼ðëá (CCW). Åðéêýñùóå ôï ÔñïðïðïéçìÝíï Ðñùôüêïëëï ÉÉ ôçò CCW óôéò 22 Éïõëßïõ 2003, êáé óõììåôåß÷å óôï ÐÝìðôï ÅôÞóéï ÓõíÝäñéï Êñáôþí Ìåëþí ôïõ Ðñùôïêüëëïõ ôï ÍïÝìâñéï ôïõ 2003. Ç Êýðñïò Ý÷åé óõììåôÜó÷åé, ùò ðáñáôçñçôÞò, óôá ðñïçãïýìåíá åôÞóéá óõíÝäñéá ôùí Êñáôþí Ìåëþí ôïõ Ðñùôïêüëëïõ.

ÐáñáãùãÞ êáé ÌåôáöïñÜ

Ç Êýðñïò äÞëùóå ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 1999 üôé «ïýôå ðáñÜãåé áëëÜ ïýôå ìåôáöÝñåé íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý».^[7)] Óôéò óõíáíôÞóåéò ôçò Äéáñêïýò ÅðéôñïðÞò ôï ÌÜúï ôïõ 2003, ç áíôéðñïóùðåßá ðñüóèåóå üôé Ý÷åé óôáìáôÞóåé êáé ç åéóáãùãÞ íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý.^[8)]

ÍÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý åß÷áí ðñïçãïõìÝíùò åéóá÷èåß áðü ôçí Êßíá, ôçí Óéãêáðïýñç êáé ôéò ÇíùìÝíåò Ðïëéôåßåò ÁìåñéêÞò, óýìöùíá ìå äçìïóéïãñáöéêÞ áíáöïñÜ.^[9)]

ÁðïèÞêåõóç êáé ÊáôáóôñïöÞ

Ôï ÌÜúï ôïõ 2003, ç Êýðñïò áðïêÜëõøå üôé åß÷å óôçí êáôï÷Þ ôçò 48.615 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý.^[10)] Ç áíáöïñÜ ôïõ ¢ñèñïõ 7 ðñïóäéüñéæå Ýíá óýíïëï 48.475 íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý ðñéí îåêéíÞóåé ç êáôáóôñïöÞ ôùí áðïèçêåõìÝíùí ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 2003.^[11)] Ôï áðüèåìá áðïôåëåßôï áðü ïêôþ ôýðïõò íáñêþí Þ ðïéêéëßá áõôþí. ×þñïò ôçò áðïèÞêåõóçò åßíáé ç áðïèÞêç ôçò ÅèíïöñïõñÜò óôï ÷ùñéü ÐáëïäéÜ êïíôÜ óôç Ëåìåóü. Ïé íÜñêåò åßíáé: M2A1 (474), M2A3 (179), M16 (4,086), M16A1 (16,440), M16A2 (20,146), M16E3 (278), VS50 (4,450), êáé GLD112 (2,422).^[12)]

Ôï ðñüãñáììá êáôáóôñïöÞò îåêßíçóå óôéò 2 Äåêåìâñßïõ 2003 óôï ðåäßï âïëÞò óôçí Îýíèï, ìå ôåëåôÞ ðïõ óõíÝðåóå ìå ôçí ðñïðáñáóêåõáóôéêÞ óõíÜíôçóç ãéá ôï ÓõíÝäñéï Áíáóêüðçóçò ôçò óõíèÞêçò. ¸íáò Êýðñéïò åðéæþí íÜñêçò Ýëáâå ìÝñïò óôçí êáôáóôñïöÞ ôùí ðñþôùí íáñêþí. ÊáôáóôñÜöçêáí óõíïëéêÜ 3.927 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý.^[13)] Ôï ðñüãñáììá êáôáóôñïöÞò åêôåëåßôáé áðü ôç Äéìïéñßá ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí ôçò 70çò Ìïßñáò Ìç÷áíéêïý êáé óõíå÷ßæåôáé óôá ðåäßá âïëÞò Îýíèïõ êáé Êáëïý ×ùñéïý. ÌéêñÝò ðïóüôçôåò íáñêþí èá êáôáóôñáöïýí ìå ðõñïäüôçóç óå êÜèå ðåñßðôùóç, óå ìéá ðñïóðÜèåéá íá ìçí ðñïêëçèåß ðåñéâáëëïíôéêÞ æçìéÜ. Ôï óõíïëéêü êüóôïò ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáôáóôñïöÞò õðïëïãßæåôáé ðåñßðïõ óôï 1 åêáôïììýñéï äïëëÜñéá HÐÁ, äßíïíôáò Ýôóé êüóôïò ãéá êÜèå íÜñêç ðåñßðïõ 20 äïëëÜñéá ÇÐÁ.^[14)]

Óýìöùíá ìå ôç ÓõíèÞêç ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí, ç ÊõðñéáêÞ êõâÝñíçóç ðñÝðåé íá ïëïêëçñþóåé ôçí êáôáóôñïöÞ ôùí áðïèåìÜôùí íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý ìÝ÷ñé ôçí 1 Éïõëßïõ 2007.

Ç Êýðñïò Ý÷åé åðéëÝîåé íá êñáôÞóåé ìåñéêÝò íÜñêåò ãéá «åêðáßäåõóç áíß÷íåõóçò íáñêþí, åêêáèÜñéóç íáñêþí êáé ôå÷íéêþí êáôáóôñïöÞò íáñêþí.»^[15)] ¸íá óýíïëï 1.000 íáñêþí èá êñáôçèåß.^[16)]

Ôï Ðñüâëçìá Ôùí Íáñêþí

Ç Êýðñïò äé÷Üæåôáé áðü ìßá âåâáñçìÝíç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç áðü ôçí êáôÜëçøç ôï 1974 ôïõ âïñåßïõ ôìÞìáôüò ôçò áðü ÔïõñêéêÝò äõíÜìåéò. Ç æþíç áõôÞ Ý÷åé ìÞêïò 180 ÷éëéüìåôñá, ðïéêßëåé óå ðëÜôïò áðü 20 ìÝôñá ìÝ÷ñé 7 ÷éëéüìåôñá êáé êáëýðôåé ôï 3% ôïõ íçóéïý. ÕðÜñ÷ïõí åðßóçò íáñêïðÝäéá ðïõ åêôåßíïíôáé ðÝñá áðü ôçí äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç. ÓõíïëéêÜ, ðåñßðïõ 5 åêáôïììýñéá ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá åßíáé ìïëõóìÝíá ìå íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé áíôéáñìáôéêÝò.^[17)]

Ç Êýðñïò áíÝöåñå ôï ÌÜúï ôïõ 2003 üôé õðÜñ÷ïõí 11 íáñêïðÝäéá óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç ôïðïèåôçìÝíá áðü ôçí Åëëçíï-ÊõðñéáêÞ ÅèíïöñïõñÜ, ðïõ ðåñéëáìâÜíïõí 1.024 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êáé 1.284 áíôéáñìáôéêÝò.^[18)] Ôï ðñïó÷Ýäéï ôçò áíáöïñÜò ôïõ ¢ñèñïõ 7 ðñïóäéïñßæåé áõôÜ ôá íáñêïðÝäéá óå ôÝóóåñåéò ðåñéï÷Ýò (óôá ÷ùñéÜ Ðýñãïò, Ìßá Ìßëëéá, ÊïêêéíïôñéìéèéÜ êáé óôï áåñïäñüìéï ôçò Ëåõêùóßáò) êáé ðåñéëáìâÜíïõí M2A3, åëëçíéêÝò SOU êáé Üãíùóôåò íÜñêåò. ÁíáöÝñåé åðßóçò, ôñåéò ðåñéï÷Ýò ðïõ ðéèáíþò ðåñéëáìâÜíïõí íÜñêåò, óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç êïíôÜ óôç Íüôéá Ëåýêá.^[19)] Åëëçíï-ÊõðñéáêÜ íáñêïðÝäéá õðÜñ÷ïõí êïíôÜ óå ïêôþ ÷ùñéÜ óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç êáé ðåñéëáìâÜíïõí 4.653 íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý (M2A3B4, M2A4, M16 êáé ôýðïõò GLD112).^[20)]

ÕðÜñ÷ïõí åðßóçò 26 íáñêïðÝäéá óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç ôïðïèåôçìÝíá áðü ÔïõñêéêÝò äõíÜìåéò, óýìöùíá ìå ôçí ÅéñçíåõôéêÞ Äýíáìç ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí óôçí Êýðñï (UNFICYP) ç ïðïßá åðéôçñåß ôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç.^[21)] Ç UNFICYP Ý÷åé ôçí óôñáôéùôéêÞ åõèýíç ãéá üëåò ôéò äñáóôçñéüôçôåò óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç. Óå êÜèå óôñáôéùôéêü óôÝëå÷ïò êáé ôùí äýï ðëåõñþí ðïõ åéóÝñ÷åôáé óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç æçôåßôáé íá áðïìáêñõíèåß. Ùò áðïôÝëåóìá, ôá íáñêïðÝäéá ðïõ âñßóêïíôáé åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò äåí Ý÷ïõí óõíôçñçèåß áðü ôï 1974 üôáí ôïðïèåôÞèçêáí âéáóôéêÜ êáé õðïëïãßæïíôáé íá âñßóêïíôáé óå áñêåôÜ åðéêßíäõíç êáôÜóôáóç. ^[22)]

Ôïí Áðñßëéï ôïõ 2004, ç UNFICYP ðáñïõóßáóå áíáèåùñçìÝíåò ðëçñïöïñßåò: «Ôá ðñüóöáôá áñ÷åßá äåß÷íïõí óõíïëéêÜ 101 íáñêïðÝäéá êáé ðéèáíÝò íáñêïèåôçìÝíåò ðåñéï÷Ýò ôïõ íçóéïý. Áðü áõôÜ, ôá 48 âñßóêïíôáé åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò êáé ôá 53 åßíáé åêôüò, áí êáé ðïëëÜ âñßóêïíôáé ëéãüôåñï áðü 1.000 ìÝôñá áðü ôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç.^[23)] Ôïí Éïýíéï ôïõ 2002, ç Õðçñåóßá Åíåñãåéþí Íáñêþí ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí (UNMAS) äéåîÞãáãå åêôßìçóç, ç ïðïßá ðñïóäéüñéóå ôïõò ôýðïõò ôùí áíôéáñìáôéêþí íáñêþí ðïõ õðÜñ÷ïõí ùò M6A2 êáé ðéèáíþò Ì15.^[24)]

Ôï Êõðñéáêü ðñïó÷Ýäéï ôçò áíáöïñÜò ôïõ ¢ñèñïõ 7 äçëþíåé üôé üëá ôá íáñêïðÝäéá ôçò ÅèíïöñïõñÜò åêôüò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò åßíáé ðåñéöñáãìÝíá, óçìåéùìÝíá ìå ðñïåéäïðïéçôéêÝò ðéíáêßäåò êáé åëÝã÷ïíôáé áðü óôñáôåýìáôá. ^[25)] Ç UNMAS áíÝöåñå üôé «ôá íáñêïðÝäéá Ý÷ïõí ôïðïèåôçèåß óýìöùíá ìå ôéò ôå÷íéêÝò ôïõ NATO. Ôá íáñêïðÝäéá åßíáé åßôå êáôÜ ðñïóùðéêïý, åßôå áíôéáñìáôéêÜ Þ êáé áíÜìéêôá êáé áíáðôýóóïíôáé óå óôáèåñÝò ãñáììÝò âÜóåé ó÷åäßïõ. ¸ããñáöá ðïõ ðñïìçèåýåé ç ÅèíïöñïõñÜ ðñïóäéïñßæïõí üôé äåí Ý÷åé ÷ñçóéìïðïéçèåß áêáíüíéóôç ðåñéóôïß÷éóç». ¼ëá ôá íáñêïðÝäéá ðïõ åðéóêÝöôçêå ôï ðñüãñáììá UNMAS óõíïñåýïõí ìå äñüìïõò êáé åß÷áí åðéóçìáíèåß áðü ôçí UNFICYP ìå ðñïåéäïðïéçôéêÝò ðéíáêßäåò óõíäåäåìÝíåò ìå öñÜêôåò óõñìáôïðëÝãìáôïò ìå ôçí õðïóôÞñéîç ìåôáëëéêþí ðáóóÜëùí. Ðáñüëá áõôÜ, óõ÷íÜ, ôá íáñêïðÝäéá äåí Þôáí óçìåéùìÝíá ïëüãõñá êáé Þôáí áóáöÝò ìÝ÷ñé ðüóï ìáêñõÜ åíôüò ôçò ðåñéìÝôñïõ áðü ôçí ðåñßöñáîç åêôåßíïíôáé.^[26)]

Ôá íáñêïðÝäéá ðïõ âñßóêïíôáé õðü ôçí åðïðôåßá ôçò ÅèíïöñïõñÜò åêôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò, áíáöÝñïíôáé åðßóçò üôé åßíáé êáôáãåãñáììÝíá, ðåñéöñáãìÝíá êáé ìå óÞìáíóç.^[27)]

Ó÷åäéáóìüò Åíåñãåéþí Íáñêþí êáé ÅêêáèÜñéóç

Ôï Óõìâïýëéï Áóöáëåßáò ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí Ý÷åé ðáñïõóéÜóåé ðïëëÝò áðïöÜóåéò ó÷åôéêÝò ìå ôçí åêêáèÜñéóç ôùí íáñêþí åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò. Ïé ÁðïöÜóåéò 1062 êáé 1996 êáëïýí ôéò óôñáôéùôéêÝò áñ÷Ýò áìöïôÝñùí ðëåõñþí íá «åêêáèáñßóïõí üëá ôá íáñêïðÝäéá êáé ôéò ðáãéäåõìÝíåò ðåñéï÷Ýò åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò ãñáììÞò ÷ùñßò êáèõóôÝñçóç êáé üðùò áðáéôïýí ïé Ýíïðëåò äõíÜìåéò.»^[28)]

Ïé ÁðïöÜóåéò 1251 êáé 1999 êáëïýí «êáé ôéò äýï ðëåõñÝò íá ëÜâïõí ìÝôñá ðïõ èá åäñáéþóïõí ôçí åìðéóôïóýíç êáé ôçí óõíåñãáóßá êáé èá ìåéþóïõí ôéò åíôÜóåéò ìåôáîý ôùí äýï ìåñþí, óõìðåñéëáìâáíïìÝíïõ ôçò áðïíáñêïèÝôçóçò êáôÜ ìÞêïò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò.»^[29)] Õðü ôç ÓõíèÞêç ÊáôÜñãçóçò Íáñêþí, ç ÊõðñéáêÞ êõâÝñíçóç Ý÷åé ðåñéèþñéï ìÝ÷ñé ôçí 1 Éïõëéïõ 2013 íá ïëïêëçñþóåé ôçí åêêáèÜñéóç ôùí íáñêþí êáôÜ ðñïóùðéêïý óôéò ðåñéï÷Ýò ðïõ âñßóêïíôáé åíôüò äéêáéïäïóßáò êáé åëÝã÷ïõ ôçò.

Ôï 1987, ç ÅèíïöñïõñÜ åãêáôÝóôçóå ìéá åéäéêÞ ìç÷áíïëïãéêÞ ìïíÜäá ãéá íá åðéâëÝðåé êáé íá «áíáêáéíßæåé» ôá íáñêïðÝäéá ðïõ ãéíüíôáé áíåíåñãÜ êáé íá åêôåëåß åðé÷åéñÞóåéò äéÜóùóçò. ÕðÜñ÷åé ìéá äéìïéñßá áðïíáñêïèÝôçóçò ðïõ áðïôåëåßôáé áðü 14 Üôïìá ðñïóùðéêü, ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýí óõóêåõÝò áíåýñåóçò ìåôÜëëùí êáé åñãÜæïíôáé ìÝ÷ñé âÜèïõò åêêáèÜñéóçò 50 åêáôïóôþí.^[30)]

Áðü ôï 1983, ç ÅèíïöñïõñÜ Ý÷åé êáèáñßóåé äÝêá íáñêïðÝäéá êïíôÜ óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç êáé áõôÝò ïé ðåñéï÷Ýò Ý÷ïõí ðáñáäïèåß óôïõò ðïëßôåò. ÁíáöÝñèçêå ôï 2003 üôé, ôá ôåëåõôáßá 2 ÷ñüíéá, ç ÅèíïöñïõñÜ Ý÷åé êáôáóôñÝøåé 11.000 íÜñêåò äéáöüñùí ôýðùí åíôüò ôùí íáñêïðåäßùí. Ôï 2002, ç ÅèíïöñïõñÜ ïëïêëÞñùóå ôçí åêêáèÜñéóç äýï íáñêïðåäßùí åêôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò, óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Ðýëáò, óõíïëéêÞò Ýêôáóçò 36.000 ôåôñáãùíéêþí ìÝôñùí.^[31)] Ôï 2003, îåêßíçóå ôçí åêêáèÜñéóç ôñéþí ðéèáíþí íáñêïðåäßùí íïôßùò ôçò Ëåýêáò (UNFICYP áñ. 1845 êáé 1853) êáé íïôéïäõôéêÜ ôùí Ëõìðéþí (áñ. 4397).^[32)] Ôï ÓåðôÝìâñéï ôïõ 2004, ç UNFICYP áíÝìåíå ëåðôïìÝñåéåò áõôþí ôùí åíåñãåéþí åêêáèÜñéóçò.^[33)] Ôï ÌÜñôéï ôïõ 2004, ç ÅèíïöñïõñÜ îåêßíçóå åêêáèÜñéóç äýï íáñêïðåäßùí êïíôÜ óôçí Ðýëá êáé ÍôÜëé.^[34)] Ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 2002, ç ÊõðñéáêÞ êõâÝñíçóç óõóêÝöèçêå ìå ôçí UNFICYP ãéá óõæÞôçóç ó÷åôéêÜ ìå ôçí åêêáèÜñéóç ôùí íáñêïðåäßùí ôçò ÅèíïöñïõñÜò åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò. Áõôü ïäÞãçóå óôçí áðïóôïëÞ åêôßìçóçò ôçò UNMAS ôïí Éïýíéï ôïõ 2002. Áí êáé ç êõâÝñíçóç åß÷å äçëþóåé üôé Þôáí ðñïåôïéìáóìÝíç íá åêêáèáñßóåé ìïíüðëåõñá ôá íáñêïðÝäéá åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò, Ýãéíå öáíåñü üôé ç åðé÷åßñçóç åêêáèÜñéóçò èá Ýðñåðå íá áó÷ïëçèåß êáé ìå ôá ÔïõñêéêÜ íáñêïðÝäéá óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç. Ïé UNFICYP êáé UNMAS áðïöÜóéóáí üôé ÷ñåéÜæåôáé ìéá ÌïíÜäá Åíåñãåéþí Íáñêþí ãéá íá äéåõèýíåé êáé íá ðáñáêïëïõèåß ôï ó÷Ýäéï. Ç ÅõñùðáúêÞ ÅðéôñïðÞ óõìöþíçóå íá ÷ñçìáôïäïôÞóåé ôï Áíáðôõîéáêü Ðñüãñáììá ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí þóôå íá áðáó÷ïëÞóåé Ýíáí õðåýèõíï ó÷åäßïõ / ôå÷íéêü óýìâïõëï.^[35)]

Óå óõíÝ÷åéá ôçò áíáöïñÜò ôïõ óõìâïýëïõ, äåêáôÝóóåñåéò åôáéñåßåò ðñïóêëÞèçêáí íá ðëåéïäïôÞóïõí åßôå ãéá ôçí åêêáèÜñéóç ôùí íáñêïðåäßùí åßôå ãéá ôçí ðïéïôéêÞ äéá÷åßñéóç ôçò åêêáèÜñéóçò. ÌÝ÷ñé ôï ÓåðôÝìâñéï 2004, ðÝíôå åôáéñåßåò åß÷áí åêöñÜóåé åíäéáöÝñïí ãéá ôï óõìâüëáéï åêêáèÜñéóçò êáé ðÝíôå ãéá ôï óõìâüëáéï ðïéïôéêÞò äéá÷åßñéóçò.^[36)] Ôïí Áýãïõóôï 2004, ç ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç åê÷þñçóå 2.5 åêáôïììýñéá ÅÕÑÙ ((2.8 åêáôïììýñéá äïëëÜñéá ÇÐÁ) ãéá åêêáèÜñéóç íáñêþí óôçí Êýðñï.^[37)] Óýìöùíá ìå äçìïóéïãñáöéêÝò áíáöïñÝò, ï ÊáíáäÜò õðïó÷Ýèçêå 254.000 äïëëÜñéá ÇÐÁ êáé ôï ÄéåèíÝò Ôáìåßï ÁðïíáñêïèÝôçóçò êáé ÕðïóôÞñéîçò ÈõìÜôùí Íáñêþí äåóìåýôçêå íá ðñïùèÞóåé 500.000 äïëëÜñéá áðü ôéò ÇÐÁ.^[38)]

Ç óõìöùíßá ôçò ÔïõñêéêÞò äéïßêçóçò ôçò êáôå÷üìåíçò âüñåéáò ðëåõñÜò ôïõ íçóéïý æçôÞèçêå ðñéí ôçí åêêßíçóç ôçò åêêáèÜñéóçò óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç.^[39)] Áðü ôï ÓåðôÝìâñéï 2004, óõìöùíßá äåí Ý÷åé åðéôåõ÷èåß. Ðñéí áðü áõôü, ôïí Éïýëéï 2003, ï Ôïõñêï-Êýðñéïò çãÝôçò Ñáïýö ÍôåêôÜò åß÷å áíáêïéíþóåé ôçí åðéèõìßá ôïõ íá óõæçôÞóåé ôï èÝìá ôçò åêêáèÜñéóçò ôùí íáñêïðåäßùí óôï âïññÜ.^[40)]

Åêðáßäåõóç Êéíäýíïõ Íáñêþí

Ç áðïóôïëÞ UNMAS áíÝöåñå üôé ïé íÜñêåò óôçí Êýðñï, ùò áðåéëÞ, áðïôåëïýí ðåñéïñéóìÝíï êßíäõíï óôïí ðëçèõóìü ôùí ðïëéôþí, ëüãù «ôïõ ìéêñïý áñéèìïý ôùí íáñêïðåäßùí êáé ôïõ ìéêñïý áñéèìïý ôùí áíèñþðùí ðïõ êáôïéêïýí êïíôÜ óå íáñêïðÝäéá. Åðßóçò, üëá ôá íáñêïðÝäéá ðïõ åðéóêÝöôçêå ç áðïóôïëÞ ôçò UNMAS âñßóêïíôáé åêåß ó÷åäüí 30 ÷ñüíéá. ÅðéðëÝïí, õðÜñ÷åé ìéêñÞ ðßåóç ãçò åíôüò ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò êáèþò äåí åðéôñÝðïíôáé íÝåò áößîåéò óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç êáé ãéáõôü Ý÷ïõí áíáöåñèåß åëÜ÷éóôá áôõ÷Þìáôá íáñêþí». ÏéêïãÝíåéåò ðïõ æïõí êïíôÜ åêðáéäåýïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò íá ìçí ðëçóéÜæïõí ôéò íáñêïèåôçìÝíåò ðåñéï÷Ýò êáé áõôÝò ïé ðñïóðÜèåéåò Ý÷ïõí åíéó÷õèåß áðü Üëëá ìÝëç ôùí êïéíïôÞôùí êáé ôá ôïðéêÜ ó÷ïëåßá. Ç áðïóôïëÞ åßäå üôé äåí õðÜñ÷åé áíÜãêç ãéá åêðáßäåõóç ôïõ êéíäýíïõ ôùí íáñêþí, áëëÜ ðñüôåéíå üôé ç UNFICYP èá Ýðñåðå íá ðáñáêïëïõèåß, ãéá ôçí ðåñßðôùóç ðëçèõóìéáêþí êéíÞóåùí, ïé ïðïßåò èá ïäçãïýóáí óå áýîçóç ôïõ êéíäýíïõ.^[41)]

Ôñáõìáôßåò Íáñêïðåäßùí êáé ÕðïóôÞñéîç ÅðéæçóÜíôùí

Ôï 2003, õðÞñîå Ýíáò ôñáõìáôßáò íÜñêçò, üôáí Ýíáò Êýðñéïò ðñüóöõãáò áðü ôá âüñåéá ÔïõñêéêÜ êáôå÷üìåíá áõôïêôüíçóå óôéò 14 Áõãïýóôïõ åéóåñ÷üìåíïò óå íáñêïðÝäéï, ôï ïðïßï åß÷å åìöáíåßò ðéíáêßäåò íáñêïèÝôçóçò.^[42)]

Áðü ôïí ÉáíïõÜñéï ìÝ÷ñé ôïí Áýãïõóôï 2004, õðÞñîáí äýï ðåñéóôáôéêÜ ó÷åôéêÜ ìå íÜñêåò. Óôéò 3 Áðñéëßïõ, ôï ãåùñãéêü ü÷çìá åíüò áãñüôç ðõñïäüôçóå áíôéáñìáôéêÞ íÜñêç óôçí ðåñßìåôñï åíüò ìåñéêþò ðåñéöñáãìÝíïõ íáñêïðåäßïõ, êïììÜôé ôïõ ïðïßïõ âñßóêåôáé óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç. ÁíáöÝñèçêå üôé ï áãñüôçò äåí ôñáõìáôßóôçêå óïâáñÜ. Óôéò 22 Éïõëßïõ, ìéá ðõñïóâåóôéêÞ ìç÷áíÞ ðÝñáóå ðÜíù áðü ôÝóóåñåéò íÜñêåò êáôÜ ðñïóùðéêïý êÜôù áðü ðáñüìïéåò óõíèÞêåò, áëëÜ äåí áíáöÝñèçêáí èýìáôá.^[43)]

Áðü ôï 1999, Ý÷åé õðÜñîåé ìüíï Ýíá áíáöåñèÝí èýìá íÜñêçò óôçí Êýðñï. Ôï ÌÜñôéï ôïõ 1999, Ýíáò Åèíïöñïõñüò óêïôþèçêå, üôáí ìéá áíôéáñìáôéêÞ íÜñêç åîåñÜãåé êáôÜ ôç äéÜñêåéá åðé÷åßñçóçò áðïíáñêïèÝôçóçò, óå ÷ùñéü ðïõ âñßóêåôáé ðÜíù óôç ãñáììÞ ðáýóçò ðõñüò íüôéá ôçò Ëåõêùóßáò.^[44)] Ï ðéï ðñüóöáôïò ãíùóôüò èÜíáôïò Åëëçíï-Êõðñßïõ ðïëßôç Þôáí ôï 1997. Óýìöùíá ìå äçìïóéïãñáöéêÞ áíáöïñÜ, ôá ôåëåõôáßá 28 ÷ñüíéá ôñåéò åéñçíïöýëáêåò ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí êáé ìåñéêïß ðïëßôåò Ý÷ïõí óêïôùèåß Þ ôñáõìáôéóôåß áðü íÜñêåò óôçí Êýðñï.^[45)]

Ôï Êõðñéáêü ðñïó÷Ýäéï ôçò áíáöïñÜò ôïõ ¢ñèñïõ 7 ðåñéëáìâÜíåé ôçí åèåëïíôéêÞ ÊáôÜóôáóç J ç ïðïßá óçìåéþíåé üôé ïé åðéæþíôåò áðü íÜñêåò ëáìâÜíïõí äùñåÜí éáôñï-öáñìáêåõôéêÞ âïÞèåéá êáé áðïêáôÜóôáóç, ex gratia ïéêïíïìéêÞ áðïæçìßùóç êáé ìçíáßá åðéäüôçóç áíéêáíüôçôáò.^[46)]

---

[1)] ÄÞëùóç ôïõ ÐñÝóâç ÁëÝêïõ ÓôÜìðïõ, Õðïõñãåßï Åîùôåñéêþí, ÔåëåôÞ ÕðïãñáöÞò ôçò ÓõíèÞêçò, ÏôôÜâá, 2-4 Äåêåìâñßïõ 1997.
[2)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç A, Üíåõ çìåñïìçíßáò (ãéá ôï çìåñïëïãéáêü Ýôïò 2003). Ç Êýðñïò åðéêýñùóå ôç ÓõíèÞêç ìÝóù ôïõ Íüìïõ 37(III)/2002, 20 Äåêåìâñßïõ 2002.
[3)] E-mail áðü ÄéáñêÞ ÅðéôñïðÞ ðñïò ôá ÇíùìÝíá ¸èíç óôç Ãåíåýç, 30 Áðñéëßïõ 2003.
[4)] ÄÞëùóç ôïõ ÔáãìáôÜñ÷ç Èåüäùñïõ Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÊáôáóôñïöÞò ÁðïèåìÜôùí, Ãåíåýç, 12 Öåâñïõáñßïõ 2004.
[5)] ÓõíÝíôåõîç ôïõ ÔáãìáôÜñ÷ç Èåüäùñïõ Åõèõìßïõ, ÄéåõèõíôÞ ôïõ ÊÝíôñïõ Åíåñãåéþí Íáñêþí ôçò Êýðñïõ, Ãåíåýç, 12 Öåâñïõáñßïõ 2004 êáé ôçëåöùíéêÞ óõíÝíôåõîç ôïõ Ôáãì. Åõèõìßïõ, 6 Éïõëßïõ 2004.
[6)] ÄÞëùóç ôçò Êýðñïõ, ÐÝìðôç ÓõíÜíôçóç Êñáôþí Ìåëþí, Ìðáíãêüê, 15-19 Óåðôåìâñßïõ 2003. Ç Êýðñïò Ýãéíå ìÝëïò ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò ôçí 1ç Ìáúïõ 2004.
[7)] ÁðÜíôçóç Êýðñïõ óôï Åñùôçìáôïëüãéï OSCE, 9 Äåêåìâñßïõ 1999, óåë. 2. Ç êõâÝñíçóç ôùí ÇÐÁ Ý÷åé áíáãíùñßóåé ôçí Êýðñï ùò ðáëáéü ðáñáãùãü, ç Êýðñïò üìùò ôï áñíåßôáé. Âë. ÁíáöïñÜ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí 1999, óåë. 704.
[8)] ÐáñÝìâáóç ôïõ Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí, Åêðáßäåõóç Êéíäýíïõ Íáñêþí êáé Ôå÷íïëïãßåò Åíåñãåéþí Íáñêþí, Ãåíåýç, 14 Ìáßïõ 2003.
[9)] Jean Christou, “Ôï ÁäéÝîïäï ôùí Íáñêþí” ÊõñéáêÜôéêç Mail, 21 Éáíïõáñßïõ 2001.
[10)] ÐáñÝìâáóç ôïõ Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí, 14 Ìáßïõ 2003.
[11)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôáóôÜóåéò B êáé G.
[12)] Âë. Üíùèåí.
[13)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç G. Ïé ôýðïé/ðïéêéëßåò ðïõ êáôáóôñÜöçêáí Þôáí: M2A1 (82), M16 (727), 16A1 (552), M16A2 (344), êáé GLD112 (2.222).
[14)] ÐáñÝìâáóç ôïõ Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÊáôáóôñïöÞò ÁðïèçêåõìÝíùí, 12 Öåâñïõáñßïõ 2004.
[15)] E-mail áðü ÄéáñêÞ ÊõðñéáêÞ ÅðéôñïðÞ ðñïò ôá ÇíùìÝíá ¸èíç óôç Ãåíåýç, 30 Áðñéëßïõ 2003.
[16)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç D. Äéáêüóéåò áðü ôïõò ôýðïõò VS50 êáé GLD112 èá êñáôçèïýí, êáèþò êáé 100 áðü êÜèå Üëëï ôýðï.
[17)] UNDP, “Ó÷Ýäéï ÁðïíáñêïèÝôçóçò Êýðñïõ – Overview,” 24 Ìáñôßïõ 2004.
[18)] ÐáñÝìâáóç ôïõ Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí, 14 Ìáßïõ 2003. ¸íá åíçìåñùôéêü öõëëÜäéï ðïõ åêäüèçêå áðü ôï ÊÝíôñï Åíåñãåéþí Íáñêþí ôçò ÅèíïöñïõñÜò ôï 2003 áíáöÝñåé üôé õðÜñ÷ïõí ïêôþ íáñêïðÝäéá ôçò ÅèíïöñïõñÜò óôç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç êáé 23 Ýîù áðü áõôÞí.
[19)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç J.
[20)] Âë. Üíùèåí.
[21)] Âë. ÁíáöïñÜ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí 2002, óåë. 546.
[22)] ÔçëåöùíéêÞ óõíÝíôåõîç ìå ôïí Ëï÷áãü J.J. Simon, ÃñáììáôÝá Áñ÷åßïõ Íáñêïðåäßùí, UNFICYP, 27
Éïõíßïõ 2000.
[23)] E-mail áðü ôïí Michael Raine, Õðåýèõíï Ó÷åäßïõ ÁðïíáñêïèÝôçóçò, Óõíåôáéñéóìüò ôïõ ÌÝëëïíôïò, UNDP/UNOPS, 8 Áðñéëßïõ 2004.
[24)] UNMAS, “Äéá-ÐñáêôïñåéáêÞ ÁíáöïñÜ ÁðïóôïëÞò Åêôßìçóçò, Êýðñïò”, 8 Áõãïýóôïõ 2002.
[25)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç É.
[26)] UNMAS, “ÁíáöïñÜ ÁðïóôïëÞò Åêôßìçóçò”, 8 Áõãïýóôïõ 2002.
[27)] ÐáñÝìâáóç Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí, 14 Ìáßïõ 2003, ÊõðñéáêÞ ðáñÝìâáóç, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ Ãåíéêþí ÈÝóåùí êáé Åñãáóéþí ôïõ Óõíåäñßïõ, Ãåíåýç, 3 Öåâñïõáñßïõ 2003 (óçìåéþóåéò Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí).
[28)] Áðüöáóç 1062 ôïõ Óõìâïõëßïõ Áóöáëåßáò ôùí ÇÅ, ðáñ. 6c, 1996.
[29)] Áðüöáóç 1251 ôïõ Óõìâïõëßïõ Áóöáëåßáò ôùí ÇÅ, ðáñ. 5, 1999.
[30)] ÐáñÝìâáóç Ôáãì. Åõèõìßïõ, ÄéáñêÞò ÅðéôñïðÞ ÅêêáèÜñéóçò Íáñêþí, 14 Ìáßïõ 2003.
[31)] ÊÝíôñï Åíåñãåéþí Íáñêþí ÅèíïöñïõñÜò, ÖõëëÜäéï ÅíçìÝñùóçò, 2003.
[32)] E-mail áðü ôïí Ëï÷ßá Cranley L. Hudson, ×áñôïãñÜöï Åíüðëùí ÄõíÜìåùí, UNFICYP HQ, 4 Áðñéëßïõ 2003.
[33)] E-mail áðü ôïí Michael Raine, UNDP/UNOPS, 3 Óåðôåìâñßïõ 2004.
[34)] E-mail áðü ôïí Ôáãì. Åõèõìßïõ, Åéäéêü Óýìâïõëï ÁðïíáñêïèÝôçóçò, ÅèíïöñïõñÜ, 11 Ìáßïõ 2004.

[35)] UNDP, “Êõðñéáêü Ó÷Ýäéï ÁðïíáñêïèÝôçóçò,” 24 Ìáñôßïõ 2004.
[36)] ÌåíÝëáïò ×áôæçêùóôÞò, “ÉäéùôéêÝò åôáéñåßåò êáôáèÝôïõí ðñïóöïñÝò ãéá áðïíáñêïèÝôçóç ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò” Cyprus Weekly, 27 Éïõíßïõ 2004, êáé Å-mail áðü ôïí Michael Raine, UNDP/UNOPS, 3 Óåðôåìâñßïõ 2004.
[37)] “ÐáêÝôï âïÞèåéáò ÅÅ ãéá áðáëëáãÞ ôçò Êýðñïõ áðü ôéò íÜñêåò”, Financial Times, 7 Áõãïýóôïõ 2004, “Ç ÅõñùðáúêÞ Êïéíüôçôá ÷ñçìáôïäïôåß ôçí Êýðñï ãéá áöáßñåóç íáñêþí”, SBS (ðñáêôïñåßï åéäÞóåùí), 5 Áõãïýóôïõ 2004. ÔéìÞ óõíáëëÜãìáôïò 1 ÅÕÑÙ = US $ 1.1315, ÷ñçóéìïðïéçèåßóá óå üëá. ÏìïóðïíäéáêÜ ÁðïèÝìáôá, “ÊáôÜóôáóç Ôéìþí ÓõíáëëÜãìáôïò (ÅôÞóéá),” 2 Éáíïõáñßïõ 2004.
[38)] “ÊåöÜëáéá áðü ôçí Óëïâåíßá èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ãéá åêêáèÜñéóç íáñêþí óôçí Êýðñï”, STA (ðñáêôïñåßï åéäÞóåùí), 3 Äåêåìâñßïõ 2003. “¸ðáéíïé óôçí Êýðñï ãéá ðñüãñáììá åêêáèÜñéóçò íáñêïðåäßùí óôçí åëåã÷üìåíç áðü ôá ÇíùìÝíá ¸èíç äéá÷ùñéóôéêÞ æþíç”, Associated Press, 2 Äåêåìâñßïõ 2003. ÌåíÝëáïò ×áôæçêùóôÞò, “Ç áðïíáñêïèÝôçóç ðñÝðåé íá ðåñéìÝíåé ìÝ÷ñé ôçí Ýíôáîç óôçí ÅŔ, Cyprus Weekly, 16–23 Éáíïõáñßïõ 2004. “ÉäéùôéêÝò åôáéñåßåò êáôáèÝôïõí ðñïóöïñÝò ãéá áðïíáñêïèÝôçóç ôçò äéá÷ùñéóôéêÞò æþíçò”, Cyprus Weekly, 27 Éïõíßïõ 2004.
Ôá ðïóÜ ôùí ÷ñçìáôïäïôÞóåùí äéáöÝñïõí ìåôáîý ôùí áíáöïñþí.
[39)] E-mail áðü ôïí Michael Raine, UNDP/UNOPS, 12 Éïõëßïõ 2004.
[40)] “Ï ÍôåêôÜò ëÝåé üôé èÝëåé íá êáèáñßóåé ôéò íÜñêåò ðïõ ìïëýíïõí ôçí Êýðñï”, Reuters, 24 Éïõëßïõ 2003. Âë. åðßóçò ÁíáöïñÜ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí 2003, óåë. 223.
[41)] UNMAS, “ÁíáöïñÜ ÁðïóôïëÞò Åêôßìçóçò”, 8 Áõãïýóôïõ 2002
[42)] “Ôñáãùäßá êñýâåôáé ðßóù áðü èÜíáôï óå íáñêïðÝäéï”, ÊáèçìåñéíÞ (åëëçíéêÞ åöçìåñßäá), 16 Áõãïýóôïõ 2004.
[43)] E-mail áðü ôïí Michael Raine, UNDP/UNOPS, 3 Óåðôåìâñßïõ 2004.
[44)] “Ç Êýðñïò êáôáèÝôåé Ó÷Ýäéï ÅêêáèÜñéóçò Íáñêïðåäßùí óôá ÇíùìÝíá ¸èíç”, Xinhua, 23 Éáíïõáñßïõ 2002. Âë. åðßóçò ÁíáöïñÜ Ðáñáôçñçôçñßïõ Íáñêþí 2000, óåë. 765.
[45)] “Ç Êýðñïò êáôáèÝôåé Ó÷Ýäéï”, Xinhua, 23 Éáíïõáñßïõ 2002.
[46)] ÁíáöïñÜ ¢ñèñïõ 7, ÊáôÜóôáóç J.